Tijdens het opruimen van mijn boekenkast viel me iets op: in alle boeken die me hadden moeten leren hoe mijn leven beter in te richten zit ongeveer halverwege een boekenlegger. Verder kom ik nooit. Halverwege weet ik het wel of besef ik dat ik die wijze adviezen al eerder heb gelezen (in een ander half gelezen boek).
Maar er is één boek dat ik ademloos heb uitgelezen én nog ben gaan toepassen ook: De zeven eigenschappen van effectief leiderschap van Stephen R. Covey. Toegegeven, ik raakte in de ban van Covey dankzij De kleine Covey, een door Jan Kuipers en Ben Tiggelaar gemaakte samenvatting van De zeven eigenschappen. Maar Covey’s eigen boek heb ik daarna net zo geïntrigeerd en geïnspireerd gelezen.
Al bij het lezen van de eerste eigenschap moest ik aan de Ondernemingsraad denken: wees proactief. Dat willen Ondernemingsraden altijd graag zijn – vroeg overal bij betrokken – maar dat is niet hoe Covey het bedoelt. Proactief is voor Covey zelf op zoek gaan naar een oplossing, binnen je cirkel van invloed. Reactief klagen over hoe vervelend andere mensen zijn – bijvoorbeeld de bestuurder – lost niets op. Misschien vinden sommige mensen het heerlijk te leven vanuit negativiteit, maar effectief is dat niet (volgens eigenschap twee).
Eigenlijk is het geen boek om achter elkaar uit te lezen. Elke eigenschap borduurt voort op de vorige. Je moet je elke eigenschap eerst eigen maken voor je doorgaat naar de volgende. Het is een leuke oefening eens te letten op proactieve en reactieve gedragingen van andere mensen. Maar je eigen gedrag ontdoen van reactieve kantjes valt nog niet mee. Covey adviseert niet voor niets om het dertig dagen te proberen. Zo lang heb je wel nodig om een eigenschap te veranderen. En daarna kun je door naar de volgende.
Ik vond het een verademing me te kunnen concentreren op zaken waar ik wél invloed op heb: mijn eigen gedrag. En een verademing te beseffen dat ik de vrijheid heb om keuzes te maken. De NS en het weer zullen nooit tot mijn cirkel van invloed behoren, en ik heb de vrijheid ervoor te kiezen me niet te ergeren aan vertragingen en slechte weersomstandigheden.
Stephen Covey (1932-2012) was tijdens zijn leven coach, schrijver en spreker. De zeven eigenschappen van effectief leiderschap kwam uit in 1989 en heeft in Nederland al tachtig herdrukken beleefd. Het is een tijdloos boek. En het is een boek om steeds te herlezen. Op een dag merk je namelijk dat je toch staat te mopperen op de NS, niet meer doet wat echt belangrijk is en niet meer goed naar anderen luistert. Tijd om De zeven eigenschappen weer eens van de plank te halen en opnieuw geïnspireerd te worden.
Kun je kritiek hebben op Covey? Misschien op de wat houterige stijl en soms wijdt hij wel erg uit, maar hé, je hebt de vrijheid om je daar niet aan te storen. Alleen de titel, die zou ik veranderen. Van ‘zeven eigenschappen voor effectief leiderschap’ zou ik maken ‘zeven eigenschappen voor een plezierig leven’. Of: ‘zeven eigenschappen voor effectieve medezeggenschap’