In onze tijd is er een overvloed aan informatie. De aandacht van de lezer trekken en vasthouden is een zware taak. Eline Janssen en Marita van Rijssen, actief als tekstschrijvers en trainers, zien een lichtpuntje in de huidige infobesitas: helder denken en helder schrijven volgens het piramideprincipe. Hoe gaat het piramideprincipe of het piramideschrijven in zijn werk?
Een voorbeeld uit de praktijk. Het was direct raak toen ik de eerste keer het piramideprincipe gebruikte voor een or-nieuwsbrief. De directeur was kwaad en de nieuwsbrief mocht niet gepubliceerd worden op intranet. Het was een korte, heldere tekst geschreven over het belang van tijdige onderhandelingen met de vakbonden voor een sociaal plan. Vooral de volgende zinsneden schoten bij de directeur in zijn verkeerde keelgat: ‘Schrijf de raad van bestuur en je vakbond niet af, maar schrijf ze aan!’ En de speelse uitleg wat een sociaal plan inhield: ‘De stoelendans is bekend van kinderverjaardagen. Zodra de muziek stopt is er steevast één stoel te weinig en één kind te veel. In arbeidsorganisaties is dit spel ook zichtbaar. De muziek staat dan voor de verpakking van de reorganisatieplannen: ‘…anders en slimmer werken!’ ‘…gezonde bedrijfsvoering!’ De stoelen verwijzen naar de afname van arbeidsplaatsen en werkgelegenheid. Een sociaal plan regelt wie wel of geen stoel te pakken krijgt.’ Voordat ik het vergeet: het sociaal plan is er gewoon gekomen. Ondanks of dankzij het piramideprincipe.
Wat is de oorspronkelijke bron van het piramideprincipe? Jansen en Van Rijssen spelen leentjebuur bij Barbara Minto, een Amerikaanse McKinsey-consultant. Minto bedacht het zogeheten Pyramid Principle, een snelle methode voor kernachtige teksten. Zij schreef hier een boek over. Dankzij Jansen en Van Rijssen is er nu een toegankelijk Nederlandstalig boek over het piramideprincipe beschikbaar. Cursussen in deze methode zijn overigens al langer te volgen bij Your Point en Piramideschrijven. Zie: www.piramideschrijven.nl en www.yourpoint.nl
Wat houdt het piramideprincipe in? De methode is gericht op de lezer en je werkt vanuit de vragen van de lezer. Daarna werk je jouw boodschap uit met een toelichting of onderbouwing. Het belangrijkste schrijf je eerst. Zo krijgt je een kernachtige tekstopbouw. De lezer kan de tekst snel scannen aan de hand van de titel van de publicatie, de hoofdstuktitels of paragraaftitels. En de lezer kan door de korte puntsgewijze aanpak eenvoudig meer van de tekst onthouden. Ideaal voor de haastige lezer die teksten scant en de tekst achteraf kort wil navertellen.
Jouw publiek is bepalend voor wat je tekstdoel is, waaruit je boodschap bestaat en hoe je deze brengt. Doelen kunnen zijn informeren, overtuigen of instrueren (wat? waarom? hoe?). Als je publiek en je doel duidelijk zijn, breng je in kaart wat het vertrekpunt is van je boodschap. Moet je bijvoorbeeld een advies schrijven? Denk dan eerst na over de opbouw van je tekst en ga het daarna pas (uit)schrijven. Je stelt de situatie bij je publiek vast, bepaalt wat het probleem is in deze situatie en vertaalt dit probleem vervolgens in een vraag. Het antwoord op die vraag is de kernboodschap van je tekst: de top van de piramide. De kernboodschap gebruik als basis voor de titel van je tekst of de onderwerp regel van je brief of e-mail. Veelwoorderij behoort door het piramideschrijven tot het verleden.
Het piramideschrijven is in dit boek helder beschreven. Een ‘must’ voor schrijvers van adviezen, brieven, e-mails, rapporten en artikelen!