Ambtelijk secretarissen zijn er in soorten en maten. Van secretaresse tot beleidsmedewerker. En sommigen zijn nog iets meer. Ambtelijk secretaris Leo van der Linde is ook schrijver. Hij heeft voor ondernemingsraadsleden en ‘OR-fluisteraars’ (ambtelijk secretarissen, adviseurs, et cetera) een boek geschreven met als doel hen te inspireren platgetreden paden te verlaten en baanbrekende wegen te kiezen. Hij geeft in en met dit boek zelf het goede voorbeeld.
Van der Linde roept ondernemingsraden op zich in te zetten voor een arbeidsorganisatie met goede banen, tegen uitbuiting en vervuiling en voor maatschappelijk verantwoord handelen. Een taak die ondernemingsraden al hebben (artikel 28 WOR) maar die wel eens wat op de achtergrond raakt.
Uitgangspunt van het boek is het ABC van arbeidsorganisatie, besluitvorming en communicatie; geweldloze communicatie om precies te zijn. Tot slot komt het allemaal samen onder D in het actieprogramma ‘De kroon op onze arbeid’.
In het hoofdstuk over de arbeidsorganisatie betoogt Van der Linde dat de ondernemingsraad zijn strategie moet afstellen op de organisatiecultuur. Hij beschrijft een aantal cultuurtypen en welke strategie bij welke cultuur hoort. In een machtscultuur bijvoorbeeld moet de ondernemingsraad een horzel zijn. Dat vraagt wel wat van de leden en daarom is een groot steunnetwerk essentieel. In een prestatiecultuur zou de ondernemingsraad de rol van bètablokker moeten innemen: de bloeddruk en de hartslag van de organisatie verlagen.
Het onderdeel over besluitvorming is wat praktischer van aard en bevat een aantal methoden die ondernemingsraden meteen kunnen gebruiken. Bijvoorbeeld kijken naar de behoeften van tegenstemmers. De vraag daarbij is niet ‘wie is voor?’, maar ‘wie is tegen?’ Als er dan vingers in de lucht gaan, is het interessant om te onderzoeken wat het bezwaar is. Het uiteindelijke besluit wordt beter door de bezwaren erin mee te nemen; en door ze waar mogelijk op te lossen.
In het hoofdstuk over communicatie legt Van der Linde uit hoe geweldloze communicatie werkt, en wat het belang van empathie daarbij is. En uiteraard hoe een ondernemingsraad er gebruik van kan maken. Geweldloze communicatie was de inspiratiebron die leidde tot dit boek. Van der Linde verdiepte zich niet alleen daarin; hij deed ook grondig onderzoek voor de andere onderdelen van zijn boek.
Mijn advies aan OR-leden en OR-fluisteraars die meer van het OR-werk willen maken: lees dit boek. Leg het daarna niet op je spreekwoordelijke nachtkastje, maar pak het er iedere zittingsperiode opnieuw even bij. Het kan helpen om de ondernemingsraad te helpen om de organisatiecultuur te veranderen en te verbeteren.
Een klein puntje van kritiek zou overigens kunnen zijn dat Van der Linde wel erg veel in het boek heeft gestopt. Maar dat is eigenlijk een compliment.