Wanneer heeft de ondernemingsraad recht op een ambtelijk secretaris?
Onderstaand blogartikel hebben wij eerder op onze website geplaatst. Omdat we nog steeds vragen krijgen over het recht op ondersteuning van een ambtelijk secretaris en de inhoud nog steeds actueel is, brengen we het artikel nogmaals onder de aandacht.
Regelmatig krijgen wij bij OR-ondersteuning vragen over het recht op aanstellen van en de uren voor een ambtelijk secretaris ondernemingsraad. Om daar een adequaat antwoord op te geven, kom ik niet om wet- en regelgeving heen.
Wet op de ondernemingsraden
De Wet op de ondernemingsraden (artikel 14 lid 2-e Wor) geeft wel aan dat de ondernemingsraad in zijn reglement moet regelen hoe in het secretariaat wordt voorzien, maar geeft geen vormvoorschriften. Hij noemt wel de mogelijkheid tot het toevoegen van een secretaris (zie onder andere de artikelen 17, 20, 21 van de Wor). Een ambtelijk secretaris is echter geen lid van de ondernemingsraad en heeft dan dus ook geen stemrecht in de ondernemingsraad.
Het is aan de ondernemingsraad zelf om zijn secretariaat in te vullen, en hij kan in principe zelf een keuze maken.
Keuzemogelijkheden voor invulling van het secretariaat van de ondernemingsraad
Een ondernemingsraad kan in principe kiezen uit onder meer de volgende mogelijkheden:
- De ondernemingsraad kiest een secretaris uit zijn midden. Dit is geen verplichting zoals in het geval van de voorzitter van de ondernemingsraad.
- De ondernemingsraad kiest ervoor om zowel een secretaris uit zijn midden te benoemen, als om ambtelijke ondersteuning te vragen en te werven.
- De ondernemingsraad kiest ervoor om geen secretaris uit zijn midden te benoemen en om ambtelijke ondersteuning te vragen en te werven.
Recht op ondersteuning
Of de ondernemingsraad recht heeft op ondersteuning hangt af van de volgende gevallen:
- De ondernemingsraad heeft recht op ambtelijk ondersteuning vanuit de eigen cao* of op basis van afspraken met de ondernemer.
- De ondernemingsraad huurt de ambtelijk secretaris in als extern deskundige voor een korte periode voor een specialistische taak. Bijvoorbeeld voor de organisatie van de verkiezingen. Of bijvoorbeeld als de ambtelijk secretaris ingezet wordt in de opstartfase van de nieuwe ondernemingsraad of om het secretariaat en/of het OR-werk verder te professionaliseren. De wetsgeschiedenis geeft een duidelijke indicatie dat een ambtelijk secretaris onder omstandigheden een extern deskundige in de zin van artikel 16 WOR kan zijn.
*Cao’s die de OR het recht geven op ambtelijke ondersteuning
Er zijn in elk geval vijf cao’s, voor een relatief groot aandeel ondernemingsraden en dus werknemers in Nederland, die het recht op ambtelijke ondersteuning geregeld hebben:
- De cao Verpleeg en Verzorgingshuizen en Thuiszorg (VVT)**
- De cao ziekenhuizen
- De cao Zelfstandige Klinieken Nederland (ZKN)
- De cao Gehandicaptenzorg
- De cao Jeugdzorg
Voor ondernemingsraden van organisaties die onder de cao van de VVT en de cao ziekenhuizen vallen, geldt dat ze recht hebben op ambtelijke ondersteuning van twee uur per zetel per week.
Let wel: twee uur per week per zetel. Ingeval er sprake is van vacatures, geldt niet het aantal zittende OR-leden, maar het aantal zetels. (De bedoeling is natuurlijk dat die zetels weer ingevuld worden.)
Bij de cao ZKN geldt dat de ondernemingsraad recht heeft op maximaal 10 uur ambtelijke ondersteuning per OR-vergadering en bij de cao Gehandicaptenzorg geldt 1,5 uur per OR-zetel.
Bij de cao Jeugdzorg geldt dat de werkgever ervoor zorgt dat er een secretariaat is dat de ondernemingsraad ondersteunt. In deze cao is niets opgenomen over ambtelijke ondersteuning of tijd.
** In de cao VVT 2016-2018 is in artikel 13.4 een verwijzing opgenomen naar de voormalige cao Thuiszorg 2005-2007 en cao V&V 2006-2007 omtrent de faciliteiten van de ondernemingsraad, waaronder het recht op ambtelijke ondersteuning. In dit artikel 13.4 is opgenomen dat zorgwerkgevers decentrale afspraken met de vakbonden moeten maken over onder andere de faciliteiten van de ondernemingsraad. Zo lang dergelijke decentrale afspraken niet zijn gemaakt blijven de artikelen uit de cao thuiszorg 2005-2007 en de cao V&V 2006-2007 ongewijzigd in stand. Tot op heden zijn er echter nog geen decentrale afspraken gemaakt. Het recht op ambtelijk ondersteuning is dan ook blijven bestaan.
In de cao thuiszorg 2005-2007 is in artikel 63 lid 4 opgenomen: De werkgever dient ambtelijke ondersteuning aan de ondernemingsraad ter beschikking te stellen. De omvang van de ambtelijke ondersteuning bedraagt 2 uur per week per OR-zetel, tenzij werkgever en ondernemingsraad anders overeenkomen.
In de cao V&V 2006-2007 is in artikel 12.1.1. lid 5 het volgende opgenomen: De OR heeft aanspraak op ambtelijke ondersteuning van 2 uur per week per OR-zetel.
Mogelijk zijn er meer cao’s die deze faciliteit toekennen aan de OR, of een ander medezeggenschapsorgaan. Door de veelheid aan cao’s en de regelmaat waarmee die wijzigen is het ondoenlijk ze allemaal door te lopen. Ik raad iedereen die er vragen over heeft, aan om dit eerst zelf na te zoeken in de eigen cao. Mocht je een cao tegenkomen waarin het recht op een ambtelijk secretaris is opgenomen. Laat het ons dan vooral weten.
Wet op Hoger Onderwijs en Wetenschappelijk Onderzoek
Ook in de Wet op Hoger Onderwijs en Wetenschappelijk Onderzoek is het recht op ondersteuning geregeld voor universiteiten en hogescholen. In artikelen 9.48 lid en 10.39 lid 1 is geregeld dat de universiteitsraad of medezeggenschapsraad gebruik kan maken van de voorzieningen die de raad voor de vervulling van zijn taak redelijkerwijs nodig heeft, waaronder in ieder geval te verstaan ambtelijk ondersteuning.
Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen 2018
In het wetsvoorstel Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen 2018 is in artikel 6 lid 3 WMCZ opgenomen dat de kosten voor onafhankelijke ondersteuning voor de cliëntenraad voor rekening komen van de zorgaanbieder. Er wordt echter niet verder uitgewerkt op hoeveel uur ondersteuning een cliëntenraad recht heeft.
De OR die dat recht niet heeft vanuit de cao, kan met de ondernemer overleggen of hij ambtelijke ondersteuning van buiten de organisatie nodig heeft en mag werven. Hij doet daarbij eventueel een beroep op artikel 17 lid 1 van de Wor.
Keuzemogelijkheid voor de vorm van ambtelijke ondersteuning
Mede afhankelijk van de taken die de ondernemingsraad heeft, welke rol hij in wil vullen, hoeveel uren de leden beschikbaar hebben, wat de competenties van de leden zijn, zal hij een secretaris nodig hebben die daar bij past.
- De ondernemingsraad kan kiezen voor alleen een notulist, een junior ambtelijk secretaris, een ambtelijk secretaris beleidsondersteuner, een coach en/of adviseur of een overlegsecretaris.
- De ondernemingsraad kan een interne kandidaat werven en opleiden, een (ervaren) ambtelijk secretaris aanstellen of inhuren.
De Voort Advocaten | Mediators behoort tot de top 3 van kantoren in Nederland op het gebied van medezeggenschapsrecht. Een team van negen gespecialiseerde advocaten is dagelijks actief in dit werkveld en ondersteunt ondernemingsraden en bestuurders van middelgrote bedrijven tot beursgenoteerde concerns, zowel nationaal als internationaal. Tevens is het team zeer actief binnen de (semi-)publieke sector, waaronder overheden, zorg en onderwijs. Binnen deze branches worden ook medezeggenschapsraden en cliëntenraden bijgestaan. Juridische vraagstukken gaan niet alleen om wet- en regelgeving. Ook in de advocatuur draait vrijwel alles om mensen en onderlinge relaties. Samenwerken staat bij De Voort Advocaten | Mediators dan ook altijd centraal. Onze advocaten en hun ondersteuners zijn resultaatgericht, praktisch ingesteld en toegankelijk. Daarnaast houden we van aanpakken. We werken snel en zijn flexibel, denken mee, reiken alternatieven aan en hakken knopen door. Dat doen we op een wijze waarbij iedereen zich goed en begrepen voelt.