Kan de ambtelijk secretaris de champagnefles openen?
Door: Niek van Leeuwen en Nico Verschoor (beiden werkzaam als jr. ambtelijk secretaris via OR-ondersteuning)
Op 2 maart 2023 schreef minister Robbert Dijkgraaf van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap een kamerbrief over het versterken van de medezeggenschap in het MBO. In deze brief kwam de wens naar voren om de positie van de medezeggenschap op mbo-scholen te versterken. Deze is namelijk momenteel niet zo sterk ingericht als de medezeggenschap in het hoger onderwijs. De brief is vooral gericht op het versterken van de positie van studenten ten opzichte van de besturen.
Concrete plannen
Om dit mogelijk te maken komt minister Dijkgraaf met een aantal concrete plannen. Eén van deze concrete plannen heeft mogelijk invloed op het gebruik van ambtelijke ondersteuning van reguliere ondernemingsraden. Interessant om hierin mee te nemen is dat zowel de medezeggenschap van mbo-scholen als reguliere ondernemingsraden onder de WOR vallen. Het concrete voorbeeld van Dijkgraaf luidt als volgt:
“Ik versterk en verduidelijk de onafhankelijke positie van studentenraden … Daar onder versta ik in ieder geval ambtelijke, financiële en juridische ondersteuning”.
De minister kiest ervoor om het recht op ambtelijke ondersteuning voor studenten- en ouderraden wettelijk te expliciteren. Ambtelijke ondersteuning kan namelijk een cruciale rol spelen bij de kwaliteit van de medezeggenschap. Met dit voorstel komt al snel de vraag op of de ambtelijk secretarissen nu de champagnefles kunnen openen als dit zou stellen dat nu alle ondernemingsraden recht hebben op ambtelijke ondersteuning.
Wanneer heeft de ondernemingsraad recht op ambtelijke ondersteuning?
Om hier duidelijk in te zijn, is het belangrijk om na te gaan in welke gevallen een ondernemingsraad recht heeft op ambtelijke ondersteuning. Dit is mogelijk in één van de volgende situaties:
- Allereerst kan het recht op ambtelijke ondersteuning in de cao benoemd zijn. Dit zien we bijvoorbeeld terug in de cao van Ziekenhuizen, Gehandicaptenzorg en Jeugdzorg.
- Indien dit niet het geval is, kan de ondernemingsraad ervoor kiezen om een ambtelijk secretaris in te huren als extern deskundige. Volgens artikel 22 lid 4 van de WOR kan de ondernemingsraad dit doen vanuit het afgesproken budget. In tegenstelling tot artikel 22 lid 2 van de WOR hoeft dit niet vooraf gemeld te worden aan de ondernemer omdat hierover al een afspraak is gemaakt.
- Tot slot is het mogelijk dat de ondernemingsraad een afspraak heeft gemaakt met de ondernemer om ambtelijke ondersteuning in te schakelen. Dit moet echter wel vastgelegd zijn in het convenant.
In alle andere situaties kent de WOR de ondernemingsraad geen recht op ambtelijke ondersteuning toe. Wel is het op basis van artikel 14 lid 2 mogelijk om het OR-secretariaat zelf in te richten als ondernemingsraad. Dit wordt vastgelegd in een OR-reglement. Ambtelijke ondersteuning kan hierin benoemd worden en de ondernemingsraad kan daarbij een beroep doen op artikel 17 of artikel 22, deze stellen dat een OR over dezelfde faciliteiten dient te beschikken als de ondernemer.
Het bestuur heeft in vrijwel alle gevallen een bestuurssecretaris, waardoor kan worden gesteld dat de OR hetzelfde recht heeft, artikel 22 geeft een verdere uitbreiding hierop. Wel bevat het OR-reglement afspraken die alleen de ondernemingsraad betreffen en binden, en niet de ondernemer. Hierdoor is in deze situatie geen sprake van recht op ambtelijke ondersteuning bij wet.
Kanttekening
Om terug te komen op de vraag of alle ambtelijk secretarissen nu de champagnefles kunnen openen, is het korte antwoord helaas “nee”. Hier is echter wel een kanttekening bij te maken. Laten we vooropstellen dat deze kamerbrief van Dijkgraaf geen rechtspraak is en dat deze al helemaal niet aansluit op de WOR. De kamerbrief kan vergeleken worden met de CAO-bepalingen ambtelijke ondersteuning van eerdergenoemde sectoren. Hierom is het nog niet zo dat elke ondernemingsraad hiermee recht heeft op deze ondersteuning.
Deze brief geeft echter wel op twee manieren hoop. Allereerst is het weer een stap dichterbij een algemeen recht op ambtelijke ondersteuning in de WOR en elke stap dichterbij is een goed teken. Daarnaast helpt deze kamerbrief ook met het versterken van de positie van ondernemingsraden die graag ambtelijke ondersteuning willen, maar waar de ondernemer hier een stokje voor steekt.
Kortom: de champagnefles kan nog niet geopend worden, maar hij kan langzamerhand wel koud worden gezet.